Zwanger zonder protocollen

Een gigantische transitie

Een zwangerschap brengt een gigantische transitie met zich mee: van vrouw naar moeder. Vooraf kon ik moeilijk inschatten wat dit voor impact zou hebben. Het begon met de verschillende hormonen en vervolgens begon mijn hele lijf te veranderen. Zeker als je psychisch extra kwetsbaar bent, is het naar mijn ervaring een overweldigende periode. Van daaruit begrijp ik waarom er extra zorg is voor zwangere vrouwen met een psychisch verleden. Ik denk echter dat de huidige zorg toe is aan verandering, momenteel werkt het juist psychische instabiliteit in de hand.

Tijdens mijn derde zwangerschap heb ik eindelijk de begeleiding gehad die ik mezelf tijdens mijn eerste twee zwangerschappen toewenste.

De zwangerschap maakte mij heel onzeker. Ik denk dat het extra ingrijpend is bij mensen met een psychiatrisch verleden. Deskundigen herkennen dit en daarom zijn er meerdere protocollen te volgen voor vrouwen die gediagnosticeerd zijn met bijvoorbeeld een bipolaire stoornis, zoals in mijn geval.

Na vele jaren van therapie zijn mijn man en ik met een kinderwens bij de pop-poli terechtgekomen. Dit is een team dat bestaat uit een kinderarts, gynaecoloog en een psychiater. Zij geven vrouwen met een psychiatrische stoornis advies over het (medicamenteus) behandelen tijdens de zwangerschap en kraamweken.

Het voelde niet aan als advies. Ik was erg onzeker. Alle jaren van therapie, depressies en manies hebben mij niet geleerd om op mezelf te vertrouwen. Nu zat ik, met mijn kinderwens en enkel een havodiploma, tegenover drie experts in witte jassen. Allereerst somden ze uitgebreid mijn psychiatrisch verleden op waarna ze het volgende advies gaven:
– Lithium slikken (hier was ik mee gestopt i.v.m. de vele bijwerkingen)
– Geen borstvoeding geven (i.v.m. de lithium en de benodigde nachtrust)
– Drie dagen opname in het ziekenhuis na de geboorte (om ontsporing snel op te kunnen merken)
– Begeleiding en bevalling in het ziekenhuis
– Contact opnemen met een ouder- kindcentrum (met mijn verleden en diagnoses zou ik een verhoogde kans hebben om een verstoorde ouder-kindrelatie te ontwikkelen)

De eerste drie punten vond ik verschrikkelijk. Deze druisen zo in tegen mijn eigen gevoel en hoe ik met mijn kind om wou gaan. Ik ben altijd een felle voorstander van borstvoeding geweest en dat ik dit niet kon doen, vond ik erg pijnlijk.

Maar goed, ik wou heel erg graag kinderen en ik wou het “goed” doen, dus dan moest het maar. Het voelde absoluut niet alsof hier over gepraat kon worden.

Het laatste advies vond ik ronduit vernederend. Dit was mijn grootste angst; dat ik het niet goed zou doen. Dat ik een verschrikkelijke ouder zou zijn. Dat ik mijn kind ongewild iets aan zou doen. En zij deelden zonder aarzeling mee dat ik daar een hele hoge kans op had en nu al contact moest opnemen met het ouder-kindcentrum.

Het kostte veel moeite voor ik een afspraak had, waar ze vervolgens niet begrepen wat ik daar deed. Ik had immers nog geen kinderen en was ook niet zwanger. Ik moest eerst een kind én problemen hebben voordat ze me konden helpen, wat een grap.

Tijdens mijn eerste twee zwangerschappen ben ik begeleid in het ziekenhuis in combinatie met hulp van de GGZ. Wat ik hierin ben tegengekomen wat mij erg tegenstaat, is het volgen van protocollen. Tijdens mijn tweede zwangerschap had ik erg veel en ernstige bijwerkingen van de medicatie en ben ik doorverwezen van een vertrouwde vrouwelijke hulpverlener naar een jonge mannelijke psychiater in het ziekenhuis. Dit was voor mij absoluut niet bevorderlijk. Ik kon me bij hem niet openstellen en niet bij mijn gevoel komen.

Bij mijn derde zwangerschap werd ik begeleid door een persoonlijke coach en heb ik de overstap gemaakt van het ziekenhuis naar een case-load verloskundige, daarbij had ik tijdens de gehele zwangerschap en bevalling dezelfde verloskundige.

Wat een verschil heeft dit gemaakt.

Zwanger zijn, is in mijn ogen een groot proces van overgave. Overgave aan emoties, vermoeidheid, lichamelijke ongemakken, een veranderend lichaam, het dragen van zorg en verantwoordelijkheid. Het is zo wonderlijk mooi en spannend tegelijkertijd.
Doordat ik de juiste hulp had, kon ik me volledig overgeven en voelen wat ik nodig had.
Ik.
Niet wat een ander vond of wat er volgens het protocol moest gebeuren.
Met mijn coach keken we steeds naar wat er zich aandiende. Zij kon met open hart en verstand naar mij luisteren. Zij had geen agenda waarin alles afgestreept moest worden. Zij volgde mij en begeleide mij in mijn groeiproces. En dit proces is daardoor gigantisch geweest.
Mijn verloskundige had alle tijd voor me. Voor de controles kwam ze bij mij thuis, in mijn veilige omgeving. Ik had geen spanning meer voor de afspraken maar keek er zelfs naar uit. Het voelde ontzettend vertrouwd.

Mijn eerste twee zwangerschappen zijn prematuur geëindigd. De eerste met 17 weken en de tweede, waarbij ik zwanger was van een tweeling, met 25,5 weken. Gelukkig heeft de tweeling het gehaald.

Bij mijn derde zwangerschap ben ik met 39,1 weken thuis in bad bevallen, met de aanwezigheid van mijn verloskundige maar verder zonder enige assistentie. Ik heb hem borstvoeding kunnen geven en alle liefde die ik onze tweeling ook zo gewenst had.

Het gaat hier absoluut niet om een schuldvraag. Ik geloof ook niet dat het één het directe gevolg is van het ander. Dingen gebeuren zoals ze moeten gebeuren. Ik ben er heilig van overtuigd dat iedereen in het ziekenhuis en de GGZ met de beste bedoelingen werkt, diagnoses stelt en protocollen volgt.

Ik ben er daarnaast ook heilig van overtuigd dat dit niet de juiste manier is. Aanstaande moeders worden hier niet mee geholpen, zeker niet op de lange termijn.

Het gaat erom dat aankomende moeders volledig in hun kracht worden gezet. Er moet naar ze geluisterd worden en geprobeerd worden om zoveel mogelijk op hun wensen aan te sluiten.
Ik hoop dan ook van harte dat er gestopt wordt met vooropgestelde protocollen. Dat er gewoon gepraat wordt zonder vragenlijsten en doelen. Dat medicijnen niet meer uit voorzorg worden uitgeschreven. Dat er, in plaats vanuit angst, vanuit vertrouwen ondersteuning geboden wordt.